W ostatnich latach można zauważyć duży wzrost zainteresowania witaminą D w mediach – zarówno ze strony społeczeństwa, jak i lekarzy oraz farmaceutów. Z jednej strony wywołuje to pozytywne skutki związane w szczególności ze zmniejszającą się ilością pacjentów zmagających się z niedoborami tej witaminy. Jednak z drugiego punktu widzenia, coraz częściej można usłyszeć wiele szkodliwych tez dotyczących suplementowania witaminy D. Jakie są fakty i mity dotyczące tej witaminy? Kiedy potrzebna jest jej suplementacja i kto powinien się na nią zdecydować?
Witamina D – najczęściej powielane mity
Jednym z najpoważniejszych mitów dotyczących witaminy D, które są powszechnie powielane, jest ten mówiący, że witamina D jest trująca. Osoby popierające tę tezę uważają, że w przeliczeniu wagowym jest trująca bardziej niż cyjanki, a dodatkowo stosuje się ją w celu zabijania szczurów. Choć są to fakty, proporcje stosowane m.in. w trutkach na szczury są zupełnie inne niż te, które wykorzystuje się w medycynie w celach terapeutycznych. Mechanizm toksycznego działania witaminy D jest obecnie w pełni znany i praktycznie niemożliwe jest zatrucie się preparatem suplementacyjnym kupionym w aptece.
Niektóre osoby wzbraniają się przed suplementacją dlatego, że ich zdaniem możliwe jest pełne pokrycie zapotrzebowania na witaminę D poprzez zdrową dietę. Nic bardziej mylnego! Produkty spożywcze, w których można ją znaleźć w najwyższym stężeniu to m.in. tłuste ryby, mleko krowie i żółtko jajka. Jednak ilość ta jest na tyle mała, że nie zaspokaja w żadnym stopniu zapotrzebowania organizmu na witaminę D. Głównym jej źródłem powinny być promienie słoneczne, jednak na naszej szerokości geograficznej słońca jest zbyt mało, aby było w stanie zapewnić należytą podaż tej substancji.
Mity w kwestii witaminy D dotyczą też nieco innej strony. W społeczeństwie można spotkać się z przekonaniami mówiącymi, że dzięki przyjmowaniu suplementów zmniejsza się ryzyko zachorowania na nowotwory, cukrzycę, schizofrenię czy Alzheimera. Jednak żadne badania nie wykazały związku przyczynowego i skuteczności w zakresie prewencji tych schorzeń i przyjmowania witaminy D.
Jakie są fakty na temat witaminy D?
Witamina D jest potrzebna każdemu człowiekowi w celu zapewnienia prawidłowego działania gospodarki mineralnej. Niedobory mogą w tym zakresie sprzyjać spadkom jelitowej absorpcji wapnia, co negatywnie wpływa na stan zdrowia układu kostnego, a w szczególności zwiększa podatność na złamania.
Faktem jest też to, że w okresie jesienno-zimowym aż 95% społeczeństwa cierpi na niedobory witaminy D ze względu na brak słońca! Warto mieć na uwadze fakt, iż prawidłowy poziom witaminy D jest potrzebny dla zachowania dobrego stanu zdrowia psychicznego! Jej niedobory często mogą wywoływać objawy podobne do stanów depresyjnych. Do faktów należy również to, że zbyt niski poziom witaminy D sprzyja problemom ze snem i bezsenności. Niektóre osoby zmagające się z tym problemem nie są w stanie przesypiać całych nocy, nawet gdy mają do dyspozycji wygodny materac, który zapewnia im należyty komfort i wspiera kręgosłup – np. taki, jak jeden z modeli dostępnych w sklepie https://sennamaterace.pl/121-materace-160×190.
Kiedy należy suplementować witaminę D?
Ponad 80% witaminy D pochodzi z syntezy skórnej, odbywającej się pod wpływem działania słońca. Suplementacja jest zalecana każdej osobie żyjącej na naszej szerokości geograficznej od października do kwietnia. Jednak dzisiejszy styl życia jest związany z małą ekspozycją na słońce również w okresie letnim. Dodatkowo, w ostatnich latach znacznie zwiększyła się świadomość społeczna dotycząca konieczności stosowania filtrów UV. Te czynniki przemawiają za tym, aby witaminę D przyjmować przez cały rok.
Szczególną grupą osób są seniorzy. Ich organizm ma zmniejszoną zdolność do przeprowadzania syntezy skórnej. Powinni oni nie tylko codziennie przyjmować suplementy, ale również zadbać o odpowiednie dawki (najlepiej we współpracy z lekarzem internistą). Z konsultacji lekarskiej w zakresie suplementowania witaminy D powinny też skorzystać wszystkie kobiety w ciąży i w okresie laktacji. Poziom witaminy D należy kontrolować również u dzieci. Niemowlęta w wieku nieprzekraczającym 6 miesięcy powinny z reguły otrzymywać 400 IU/dobę, a wraz z wiekiem dawkę należy zwiększać.
A jakie czynniki w największym stopniu sprzyjają niedoborom? Oczywiście najważniejsza jest szerokość geograficzna i stopień nasłonecznienia. Jednak to nie wszystko! Na niedobory bardziej narażone są osoby mieszkające na terenach, w których ma miejsce duże zanieczyszczenie powietrza. Znaczenie ma też karnacja, masa ciała i wiek. Niektóre leki stosowane długoterminowo mogą wpływać na stopień przyswajalności, a stosowanie kremów z filtrem znacznie ogranicza dostęp promieni UVB do skóry.
Niedobory witaminy D – konsekwencje
Jakie konsekwencje wiążą się z długotrwałym niedoborem witaminy D?
- Zła kondycja mięśni – zmęczenie i problemy z podejmowaniem aktywności fizycznej są częstym problemem związanym z niedoborem witaminy D.
- Drażliwość i obniżenie nastroju – przygnębienie, apatia, nerwowość i zmniejszona odporność na stres to częste objawy niedoborów.
- Wrażliwość na ból – charakterystyczne są bóle kostne i mięśniowe. Czasem jednak dolegliwości pojawiają się w innych strukturach (np. wrażliwość naskórka na ból).
- Zwiększone ciśnienie krwi – zbyt niskie stężenie witaminy D wiąże się ze wzrostem ciśnienia i pogorszeniem kondycji mięśnia sercowego.
- Niska wydolność tlenowa – spadek wytrzymałości i gorsza kondycja wiążą się ściśle z niedoborem witaminy D.
- Zwiększone ryzyko złamań – osłabienie całego układu kostnego również jest częstym objawem.
Witamina D pełni wiele ważnych funkcji w organizmie każdego człowieka. Dlatego niezwykle istotne jest to, aby dbać o jej suplementację i nie ulegać powielanym przez społeczeństwo mitom.
